Kerk en synagoge als de ene gestalte van de gemeente van God. Het tegoed van het Oude Testament tegenover het tekort van het Nieuwe. Geen andere God dan de Naam: dat is de eenheid van beide testamenten.
Krachtige teksten, kritische thesen, kenmerkend voor dit boek van Miskotte, een van zijn hoofdwerken als neerslag van zijn hoogleraarschap in Leiden (1945-1959). Het niet strak gestructureerde boek leest men het beste vanuit het midden. Het deel ‘Getuigenis en vertolking’ behandelt aspecten van de ‘Godsleer’ van het Oude Testament en hun actuele geldigheid voor de christelijke theologie. Deze verhandeling voor de academie getuigt van Miskottes diepe doordenking van het inzicht dat de God van het Oude Testament ook die van het Nieuwe is. En dat niet alleen: “Voor de prediking van het evangelie blijft het steeds (…) van groot belang dat wij met kracht betuigen: uw onvrede met God zowel als uw gefascineerd huiveren voor de goden is, blijkens de Schrift, ten diepste begrepen bij de hoogste Instantie. God is groot, maar niet ‘absoluut’, God is openbaar, maar niet begrijpelijk. God, de eeuwige en waarachtige God, vernedert zich om als ‘een’ god te verschijnen in de vergadering der goden en in het krachtveld der machten. Het moet ons gezégd worden, dat Hij zégt: ‘Ik ben God en niemand meer! Buiten mij is geen God!’ Dat is (…) te verstaan (…) als een beroep tot kwalitatief-nieuw vertrouwen in de aard en kwaliteit van dit éne Beleid, dat zich in Israëls geschiedenis openbaart.”
Dit warm kloppende hart van Miskottes boek wordt voorafgegaan door een ‘Kleine tijdspiegel’, waarin hij het geestelijke landschap schetst waarin de actuele prediking van de zin van het Oude Testament plaatsvindt. Hij analyseert daartoe het moderne nihilisme, het atheïsme en de opmars van ‘de vierde mens’, de mens die ‘nergens’ meer in gelooft.
Het afsluitende gedeelte, ‘Proeven van toepassing’, bevat een serie ‘schetsen’ waarin de stof exegetisch geactualiseerd wordt voor prediking, leerhuis en geloofsleven. Het gaat in deze beschouwingen over onderwerpen als profetie, lofprijzing, ‘missie’, Godsontmoeting en humor.
Wie geconfronteerd wordt (of zelf worstelt) met de vraag ‘Wat moeten we met het Oude Testament?’ heeft met dit boek overtuigende gespreksstof in handen. [wm]
Links:
Toelichting digitale tekst
Digitale tekst
Begeleidende teksten
Bijbelplaatsenregister
Personenregister