Wie is Miskotte?

Kornelis Heiko Miskotte (Utrecht 1894 – Voorst 1976) was van 1921 tot 1945 hervormd predikant (Kortgene, Meppel, Haarlem, Amsterdam) en van 1945 tot 1959 kerkelijk hoogleraar in Leiden. Hij was als schrijver zeer productief en publiceerde minstens vijf theologische ‘topstukken’. In woord en werk bewoog Miskotte zich tussen God en de goden, tussen kerk en wereld, tussen het sublieme en het aardse, tussen religie en cultuur. Altijd met een scherp oog voor de tijdgeest en vanuit een alzijdige belangstelling verzamelde hij als zeer betrokken ‘journalist’ indrukken vanuit de samenleving en confronteerde die met Schrift en traditie. In zijn theologische werk én in zijn persoonlijke leven streed dogmatiek met bevinding, passie met nuchtere analyse en wisselde hij ‘pamflettisme’ af met grote gedachtevluchten.
Aan Miskotte hebben we vanaf zijn proefschrift Het wezen der joodse religie (1932) de oplevende belangstelling voor het Jodendom en het Oude Testament te danken, zie ook zijn hoofdwerk Als de goden zwijgen uit 1956. Miskotte is daarnaast en daardoor bekend geworden als origineel ideoloog van het verzet tegen het nationaalsocialisme. Hij bestreed in de jaren ’30 het nazisme als het aloude (Germaanse) heidendom in een nieuw gewaad en maakte zich in de oorlogsjaren sterk voor een ‘betere weerstand’, gefundeerd op het lezen van de Schrift als anti-heidens getuigenis. Befaamd werden zijn ‘theopolitieke’ strijdschrift Edda en Thora uit 1939, zijn dragende rol in het kerkelijke verzet en zijn bevrijdingspreek Gods vijanden vergaan uit 1945. Die inzet maakte van Miskotte een toonaangevende hervormde theoloog. Miskotte was een groot, maar ook eigenzinnig liefhebber van het werk van Karl Barth. Zijn Bijbels-theologische en hermeneutische teksten zijn hoogst actueel, ook voor moderne prediking en leerhuiswerk. Bijbels ABC (1941) en Om het levende Woord (1948) zijn nog altijd hermeneutische en homiletische basisteksten voor het werk in de gemeente.
Meer, veel meer op deze vernieuwde website over Miskottes leven en werk en zijn belang voor theologen en andere denkers van nu, of zij nu ‘geloven’ of niet.